Jak wygląda współpraca firm zewnętrznych z wojskiem?

Obiekty wojskowe, jak wszystkie inne obiekty, wymagają realizacji usług niezbędnych do ich prawidłowego funkcjonowania. Od kilkunastu lat część usług związanych z obszarem facility management jest realizowanych przez firmy zewnętrzne. Jak wygląda współpraca z wojskiem? Jakie kryteria musi spełnić dostawca usług, aby móc je świadczyć dla obiektów wojskowych?

Obiekty wojskowe wymagają realizacji usług związanych z utrzymaniem nieruchomości. Należą do nich usługi związane z bezpieczeństwem, utrzymaniem czystości, cateringiem czy technicznym utrzymaniem nieruchomości. Jeszcze kilkanaście lat temu większość z nich była realizowana przez służby wewnętrzne. Jednak rachunek ekonomiczny i trendy rynkowe sprawiły, że część z nich jest zlecana podmiotom cywilnym.

– W przestrzeni publicznej można spotkać opinie, że wojsko powinno realizować takie usługi wewnętrznie. Jednak jak pokazują trendy rynkowe, na całym świecie jest duża część usług, które mogą być wykonywane przez podmioty cywilne. Mogą one robić to lepiej i efektywniej ekonomicznie, przy równie wysokim rygorze bezpieczeństwa, które obowiązuje na takich obiektach – mówi Paweł Piłat, dyrektor segmentu Obrona Narodowa w Grupie Impel i dodaje: W wielu krajach należących do NATO nikogo nie dziwi obecność wyspecjalizowanych jednostek ochrony pilnujących dostępu do obiektu wojskowego. To jest standard. Co więcej, nasza firma jest gotowa, aby świadczyć takie usługi również dla wojsk amerykańskich stacjonujących w Polsce, a także dla innych podmiotów z branży obrony narodowej, nie tylko jednostek wojskowych.

Rygorystyczne wymagania w dokumentach przetargowych

Obiekty wojskowe bardzo się zmieniły przez ostatnie lata. Większość z nich przeszło gruntowną modernizację i w niczym nie przypominają obiektów sprzed lat. Zmieniło się też podejście kadry zarządzającej, która niezwykle precyzyjnie określa swoje oczekiwania. Ma to odzwierciedlenie w dokumentach przetargowych. Wszystkie usługi, których wykonanie wojsko zleca firmom zewnętrznym są realizowane zgodnie z ustawą „Prawo zamówień publicznych”.

– Prawo bardzo precyzyjnie określa, kto może świadczyć takie usługi i jakie wymagania musi spełnić. Tylko największe firmy z branży facility management na rynku są w stanie im sprostać. Tylko one posiadają wymagane certyfikaty bezpieczeństwa, a także niezbędne zaplecze w postaci wykwalifikowanej kadry czy sprzętu – podkreśla Paweł Piłat z Grupy Impel.

Niezwykle ważnym aspektem jest bezpieczeństwo informacji. W tym zakresie wymagane są specjalne uprawniania zarówno od przedsiębiorstw oferujących usługi, jak i od samych pracowników produkcyjnych wykonujących te usługi. Wiąże się to z dostępem do informacji niejawnych. Obowiązują cztery rodzaje klauzul tajności, zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 5 sierpnia 2010 roku o ochronie informacji niejawnych,: „ściśle tajne”, „tajne”, „poufne” i „zastrzeżone”. Jeśli z wykonaniem umowy wiąże się dostęp do informacji niejawnych oznaczonych klauzulą „poufne”, „tajne” lub „ściśle tajne”, firma musi posiadać odpowiednie świadectwo bezpieczeństwa przemysłowego. Jest to potwierdzenie zdolności przedsiębiorcy do zapewnienia ochrony informacji niejawnych, przed ich nieuprawnionym ujawnieniem w związku z realizacją umów lub zadań. Świadectwo bezpieczeństwa przemysłowego, wydawane jest przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego lub Służbę Kontrwywiadu Wojskowego. Częstym zapisem, który pojawia się ogłoszeniach przetargowych, jest także wyłączenie cudzoziemców z możliwości świadczenia usług dla jednostek wojskowych. Co w sytuacji nieustannego problemu w postaci braków kadrowych, może być utrudnieniem dla niektórych firm świadczących usługi. 

Wykwalifikowani pracownicy ochrony

Rygorystyczne wymagania dotyczą szczególnie usług związanych z ochroną osób i mienia. Dla jednostek wojskowych są one realizowane wyłącznie przez firmy, które zatrudniają specjalistyczne, uzbrojone formacje ochronne (SUFO), zgodnie z zapisami Ustawy o ochronie osób i mienia z 1997 r.

– Każdy pracownik świadczący usługi z zakresu ochrony dla jednostek wojskowych musi być wpisany na listę kwalifikowanych pracowników ochrony. Pracownik SUFO ma prawo do użycia broni palnej, stosowania środków przymusu bezpośredniego, w tym siły fizycznej i legitymowania (w ramach chronionych obszarów) oraz ujęcia osób. Firmy realizujące takie usługi muszą tym samym posiadać odpowiednie wyposażenie w zakresie uzbrojenia i związane z tym uprawnienia – podkreśla Paweł Piłat, dyrektor segmentu Obrona Narodowa w Grupie Impel.

Zaawansowane zaplecze techniczne

Obiekty wojskowe są też dużym wyzwaniem dla firm świadczących usługi związane z utrzymaniem czystości i porządku. Głównie z tego powodu, że są to bardzo duże obiekty, obejmujące zarówno wnętrza (budynki jednostki mogą łącznie mieć nawet kilkadziesiąt tysięcy metrów kwadratowych), jak i tereny zewnętrzne, sięgające niekiedy kilkudziesięciu hektarów.

– Dziś standardem jest, że usługi związane z utrzymaniem czystości są realizowane przy pomocy wielofunkcyjnych urządzeń czyszczących. Jednak w przypadku obiektów wojskowych bardzo często nie mają one zastosowania z dwóch powodów – w obiektach wojskowych nie ma wind, przez co nie można tych wielkogabarytowych urządzeń przenosić. A dodatkowo budynki są często rozproszone na bardzo dużym terenie, co także utrudnia realizację usługi ze wsparciem maszyn – zauważa Paweł Piłat.

Utrzymanie porządku na rozległych terenach przylegających do budynków wojskowych wymaga specjalistycznych urządzeń i tym samym dużych inwestycji w tym zakresie.

– W przypadku jednostek wojskowych obsługujemy głównie dwa rodzaje nawierzchni – są to oczywiście tereny zielone, które wymagają regularnego koszenia, zbierania liści i wywożenia. Drugą nawierzchnią są tereny utwardzone, obsługiwane głównie przez zamiatarki. Tutaj dużym wyzwaniem jest oczywiście sezon zimowy, kiedy musimy być w stałej gotowości do odśnieżania terenów. Reakcja na takie zdarzenia musi być natychmiastowa, dlatego wymaga użycia odpowiedniego sprzętu na dużych powierzchniach – podkreśla ekspert z Grupy Impel.

Złożoność wytycznych i specyfika obiektów wojskowych wymagają zatem od dostawców usług dużego doświadczenia, odpowiedniej wiedzy branżowej oraz zaplecza technicznego i personalnego. Kluczowa jest także ogromna precyzja w realizacji usług, w zgodzie z zapisami w umowie oraz przepisami prawa.