Jak zmienić jakość żywienia w polskich szpitalach?

Żywienie w polskich szpitalach od wielu lat jest częstym tematem poruszanym w kontekście rozmów i dyskusji na temat kondycji ochrony zdrowia w naszym kraju. Jak to naprawdę jest z tym żywieniem? Jak poprawić jakość posiłków w naszych szpitalach i czy może być lepiej?

W polskim systemie zdrowia funkcjonuje ponad 900 szpitali, w których każdego dnia przygotowywane są posiłki dla pacjentów. Zdecydowana większość szpitali korzysta z własnych kuchni przyszpitalnych, a tylko w 1/3 placówek za przygotowanie posiłków odpowiedzialne są wyspecjalizowane firmy.

W zachodnioeuropejskim modelu funkcjonowania szpitala obszar żywienia już od dawna został przekazany do firm zewnętrznych. Dzięki takiemu rozwiązaniu zarządzający szpitalami mogą skupić się na podstawowych procesach związanych z leczeniem pacjentów.

Jakie są największe bolączki systemu?

Temat żywienia w szpitalach często zajmuje ostatnie miejsce w hierarchii problemów, z jakimi muszą zmierzyć się placówki medyczne i przez to jest często bagatelizowany. Główną przyczyną takiej sytuacji jest problem z finansowaniem szpitali oraz brak jednolitych standardów żywienia.

Pomimo tego, że w Polsce obowiązują wytyczne opracowane przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego, a większość szpitali zatrudnia dietetyków, to wpływ tych specjalistów na to, co trafia na talerz pacjenta, jest minimalny.

– Odpowiednio dostosowana przez specjalistę dieta pełni bardzo ważną rolę w terapii i jest jednym z czynników wpływających na efekty leczenia – podkreśla Ewa Kąkol, dyrektor Biura Zarządzania Produktem CAT.

Ostateczne decyzje, jak wygląda jadłospis w szpitalu kształtuje przede wszystkim budżet, który został przeznaczony na ten cel. To kwestie finansowe decydują przede wszystkim o jakości diety pacjenta, a jego niedoszacowane budżety doprowadziły do obecnej sytuacji w zakresie żywienia szpitalnego. Koszt posiłku podanego w szpitalu obejmuje szereg składowych. Konieczne jest przygotowanie i podanie, a przede wszystkim pokrycie kosztów produkcji i składników. Należy także uwzględnić konieczność serwisowania sprzętu, remontów kuchni oraz dostosowanie kosztu koszyka produktów przy drastycznie wzrastających cenach żywności. Doliczyć trzeba również np. opłaty za media.

Program „Dobry Posiłek w Szpitalu” sposobem MZ na poprawę jakości żywienia w szpitalach?

We wrześniu 2023 roku na horyzoncie pojawił się pilotażowy projekt Ministerstwa Zdrowia mający na celu zmianę podejścia w zakresie żywienia szpitalnego. Celem ogłoszonego programu pilotażowego jest zwiększenie dostępności porad żywieniowych w szpitalach oraz wdrożenie optymalnego modelu żywienia pacjentów w trakcie ich pobytu.

Zgodnie z uzasadnieniem wydanym przez prezesa NFZ, inicjatywa wprowadzenia programu pilotażowego wynika z uznania szczególnej roli właściwego żywienia pacjentów podczas hospitalizacji. Według NFZ rzetelna dieta w szpitalu stanowi integralną część procesu leczenia, a dokładna ocena stanu odżywienia i implementacja właściwych praktyk żywieniowych są kluczowymi czynnikami poprawy szans pacjentów na powrót do zdrowia. Takie podejście przyczynia się do zwiększenia efektywności zarówno leczenia zachowawczego, jak i chirurgicznego, a także ogranicza ryzyko powikłań oraz skraca okres gojenia się ran po operacjach.

Pacjenci o właściwym poziomie odżywienia zdrowieją szybciej, co przekłada się na krótszy czas pobytu w szpitalu, a to z kolei korzystnie wpływa na ich ogólny stan zdrowia fizycznego i psychicznego. Dodatkowo skraca to czas leczenia, co przyczynia się do obniżenia ogólnego kosztu opieki zdrowotnej. Każdy szpital, który przystąpił do programu, otrzymuje dodatek do dziennego wyżywienia pacjenta w wysokości 25,62 zł.

Jak skorzystać z programu „Dobry Posiłek w Szpitalu”?

Do programu mogą przystąpić wszystkie szpitale, które spełnią określone w rozporządzeniu wymogi związane m.in. z zapewnieniem programu porad żywieniowych dla pacjentów, aktywnym udziałem dietetyków w proces przygotowania diet szpitalnych, szczegółowym planowaniem i raportowaniem jadłospisów dla szpitala.

Na rynku istnieją już gotowe rozwiązanie, które kompleksowo pozwalają zarządzić wymaganiami programu „Dobry Posiłek w Szpitalu”. Jednym z nich jest model usługi IMFOOD, od kilku lat wdrażany przez spółkę Impel Catering. Korzystając z niej, szpital może spełnić wszystkie warunki programu.

– IMFOOD możemy skutecznie wdrożyć w modelu całościowym, ale równie istotne jest, że istnieje możliwość korzystania z niego w formie modułowej. Co to oznacza? Placówka może np. wykorzystać jedynie aplikację informatyczną IMFOOD, która wspomaga proces zarządzania obszarem żywienia. Dzięki tej aplikacji szpital może spełnić wszystkie wymogi stawiane przez regulacje, takie jak  np. wyliczenie dobowych sum wartości odżywczych posiłków zaplanowanych w jadłospisie, określeniu obecności alergenów, publikowaniu poprzez odpowiednie linki i kod QR jadłospisów na stronach internetowych szpitala oraz zamieszczanie zdjęć wybranych posiłków – jednocześnie zapewniając sobie dodatkowe środki na żywienie pacjentów – podkreśla Ewa Kąkol.

IMFOOD to innowacyjne rozwiązanie dostosowane do obecnych wyzwań na rynku cateringu szpitalnego w Polsce, bazujące na najlepszych praktykach ze szpitali z Europy Zachodniej. Głównym założeniem modelu IMFOOD jest restrukturyzacja kosztów usługi poprzez obniżenie kosztów produkcji, przy jednoczesnym podniesieniu jakości przygotowywanych posiłków. IMFOOD opierając się na systemie informatycznym, usprawnia procesy związane z układaniem jadłospisów, zamawianiem posiłków na poszczególne oddziały i zarządzaniem usługą żywienia. Prostszy system diet i wprowadzenie sezonowych, powtarzalnych jadłospisów ułatwiają zarządzanie kosztami. Negocjowanie korzystnych cen na produkty wysokiej jakości jest możliwe dzięki planowaniu dużych, powtarzalnych dostaw.

Model IMFOOD pomaga także w rozwiązaniu problemów związanych z dostępnością pracowników, ponieważ wymaga znacznie milejszego zaangażowania pracy ludzkiej. Część procesów, wcześniej wykonywanych w kuchni szpitalnej, teraz jest realizowana przez dostawców zewnętrznych.

– Model obejmuje także estetyczne i ergonomiczne rozwiązania, takie jak np. specjalistyczne wózki do dystrybucji posiłków zaprojektowane przez praktyków. Dbamy o to, aby jedzenie na szpitalnym talerzu było estetycznie podane, zdając sobie sprawę z tego, że sposób podania posiłku ma istotny wpływ na jego odbiór – podkreśla Ewa Kąkol.