Powódź 2024 – jakie zasiłki przysługują poszkodowanym?

We wrześniu 2024 roku południowo-zachodnia Polska została dotknięta katastrofalną powodzią. W obszarze klęski żywiołowej znalazło się aż 749 miejscowości, a w wyniku powodzi poszkodowanych zostało około 57 tysięcy osób. Wśród nich znalazły się całe rodziny, ale też pracownicy wielu polskich firm.

Z jakich zasiłków mogą skorzystać osoby, które ucierpiały w czasie powodzi? Jakie są terminy składania wniosków? Jeśli wśród poszkodowanych znaleźli się pracownicy Twojej firmy, koniecznie przeczytaj nasze opracowanie zestawiające dostępne formy wsparcia, z którego mogą skorzystać osoby dotknięte powodzią.

Powódź 2024 – pomoc od instytucji publicznych

ZASIŁEK POWODZIOWY – jednorazowe świadczenie w kwocie do 2000 zł wynikające z Ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi (art. 5 ustawy):

• Wniosek należy złożyć na druku urzędowym – formularzu, zgodnym z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 listopada 2011 r. – Pobierz druk urzędowy
• Zasiłek powodziowy przyznawany jest na wniosek rodziny lub osoby samotnie gospodarującej.
• Wniosek o zasiłek powodziowy należy złożyć we właściwym miejscowo ośrodku pomocy społecznej lub urzędzie gminy/miasta. Wniosek należy złożyć nie później niż do 15.03.2025 r. Należy udokumentować fotograficznie poniesione szkody, aby mieć dowód zniszczeń.
• Decyzję podejmuje organ nie później niż terminie 2 dni złożenia kompletnego wniosku
• Zasiłek wypłacany jest w kwocie szkody, jeżeli nie przekracza 2000 zł lub w kwocie 2000 zł, jeżeli szkoda jest wyższa bądź równa 2000 zł.

ZASIŁEK CELOWY NA POMOC DORAŹNĄ – świadczenie w kwocie do 8000 zł wynikające z Ustawy o pomocy społecznej (art. 39 i 40 Ustawy) oraz z Zasad udzielania pomocy finansowej ze środków budżetu państwa:

• Wniosek należy złożyć na piśmie – BRAK URZĘDOWEGO FORMULARZA.
• Zasiłek powodziowy przyznawany jest na wniosek rodziny lub osoby samotnie gospodarującej
• Wniosek o zasiłek celowy należy złożyć we właściwym miejscowo ośrodku pomocy społecznej lub urzędzie gminy/miasta. Wniosek należy złożyć nie później niż 30 dni od ogłoszenia powodzi. (najlepiej przed 16 października 2024 r.).
• Należy udokumentować fotograficznie poniesione szkody, aby mieć dowód zniszczeń. Może być konieczna również wizja lokalna.
• Decyzja uzależniona jest od przyznania środków przez wojewodę. Organ wypłaca świadczenia w terminie 3 dni od przyznania środków przez wojewodę
• Zasiłek wypłacany jest w kwocie do 8000 zł zgodnie z uzasadnieniem wniosku.

Obie formy pomocy – Zasiłek powodziowy i Zasiłek celowy można łączyć i uzyskać 10 000 zł doraźnej, bezzwrotnej pomocy.

ZASIŁEK LOSOWY (na cele edukacyjne DZIECI) – świadczenie w kwocie 1000 zł na jedno dziecko, wynikające z Ustawy o pomocy społecznej (art. 39 i 40 Ustawy) oraz z Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 marca 2022 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy dzieciom i uczniom w formie zasiłku losowego na cele edukacyjne, pomocy uczniom w formie wyjazdów terapeutyczno-edukacyjnych oraz pomocy dzieciom i uczniom w formie zajęć opiekuńczych i zajęć terapeutyczno-edukacyjnych w latach 2022-2024 (§ 2 ust. 1a Rozporządzenia):

• Zasiłek losowy przysługuje, o ile rodzinie przyznano Zasiłek Celowy (pozycja 2 powyżej).
• Wniosek należy złożyć na piśmie – BRAK URZĘDOWEGO FORMULARZA.
• Zasiłek powodziowy przyznawany jest na wniosek rodziców lub pełnoletniego ucznia.
• Wniosek o zasiłek losowy należy złożyć we właściwym miejscowo ośrodku pomocy społecznej lub urzędzie gminy/miasta. Zasiłek losowy i dodatkowe formy pomocy muszą być przyznane i wypłacone do końca 2024 roku.
• Zasiłek wypłacany jest w kwocie 1000 zł na dziecko zgodnie z uzasadnieniem wniosku.
• DODATKOWO: możliwe jest uzyskanie pomocy w formie nieodpłatnego wyjazdu terapeutyczno-edukacyjnego, który jest finansowany do kwoty 1540 zł na jedno dziecko. O szczegóły należy pytać w urzędzie.
• DODATKOWO: możliwe jest uzyskanie pomocy w formie nieodpłatnych zajęć terapeutyczno-edukacyjnych lub opiekuńczych, który jest finansowany do kwoty 500 zł na jedno dziecko. O szczegóły należy pytać w urzędzie.

ZASIŁEK LOSOWY NA CELE EDUKACYJNE – świadczenie w kwocie 1000 zł na jedno dziecko, wynikające z Ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi (art. 5d ustawy) oraz z Rozporządzenia Ministra Edukacji z dnia 4 października 2024 r. w sprawie trybu wypłaty i szczegółowego trybu zwrotu zasiłku losowego:

• Wniosek należy złożyć na piśmie – Pobierz formularz urzędowy
• Zasiłek powodziowy przyznawany jest na wniosek rodziców lub pełnoletniego ucznia
• Wniosek o zasiłek losowy należy złożyć we właściwym miejscowo ośrodku pomocy społecznej lub urzędzie gminy/miasta. Zasiłek losowy i dodatkowe formy pomocy muszą być przyznane i wypłacone do końca 2024 roku.
• Zasiłek wypłacany jest w kwocie 1000 zł na dziecko zgodnie z uzasadnieniem wniosku.

ZASIŁEK NA ODBUDOWĘ BUDYNKU MIESZKALNEGO ORAZ ZASIŁEK NA ODBUDOWĘ BUDYNKU GOSPODARCZEGO– świadczenie w kwocie do 200.000 zł (budynek mieszkalny) lub 100.000 zł (budynek gospodarczy) wynikające z Ustawy o pomocy społecznej (art. 39 i 40 Ustawy) oraz z Zasad udzielania pomocy finansowej ze środków budżetu państwa:

• Zasiłek na odbudowę przysługuje, o ile zniszczenia lub uszkodzenia budynku lub lokalu na poziomie co najmniej 5% budynku lub lokalu.
• Wysokość kwoty zasiłku jest uzależniona od oszacowanego procentu zniszczeń lub uszkodzeń
• Z wnioskiem mogą wystąpić:
  • właściciel budynku mieszkalnego/lokalu mieszkalnego;
  • osoba, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do zniszczonego lub uszkodzonego lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego;
  • osoba, której przysługuje spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego;
  • osoba, która jest najemcą lokalu mieszkalnego albo budynku mieszkalnego (za zgodą właściciela nieruchomości);
  • osoba, na rzecz której ustanowione zostało prawo dożywocia (za zgodą właściciela nieruchomości);
  • osoba, na rzecz której ustanowiono służebność mieszkania (za zgodą właściciela nieruchomości);
  • osoba, która jest dzierżawcą budynku gospodarczego (za zgodą właściciela nieruchomości);
  • właściciel budynku gospodarczego.
• Wniosek należy złożyć na piśmie – BRAK URZĘDOWEGO FORMULARZA.
• Wniosek o zasiłek na odbudowę należy złożyć we właściwym miejscowo ośrodku pomocy społecznej lub urzędzie gminy/miasta. Wniosek należy złożyć nie później niż 30 dni od ogłoszenia powodzi. (najlepiej przed 16 października 2024 r.)
• Prawo do zasiłku na odbudowę budynku mieszkalnego nie przysługuje, jeżeli w zniszczonym lub uszkodzonym budynku/lokalu mieszkalnym nie było prowadzone gospodarstwo domowe. To samo dotyczy domów letniskowych i rekreacyjnych, czy odbudowy lub remontu obiektów o innym charakterze, np. dróg, płotów
• Prawo do zasiłku na odbudowę budynku gospodarczego przysługuje w tej samej wysokości niezależnie od liczby zniszczonych lub uszkodzonych budynków.
• O szczegóły należy pytać w urzędzie.

Tabela procentowa zniszczeń i kwot zasiłków:

POMOC DLA NIEPEŁNOSPRAWNYCH (PFRON) – wynikająca z Ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi (art. 11 ustawy) oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 listopada 2011 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania środków z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w związku z usuwaniem skutków powodzi:

• Pomoc jest skierowana do osób z niepełnosprawnościami, które posiadają aktualne orzeczenie o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności.
• Świadczenia z PFRON:
  • jednorazowe świadczenie do 2000 zł na rehabilitację społeczną,
  • jednorazowe świadczenie stanowiące rekompensatę poniesionych strat lub pokrycie kosztów przeprowadzenia naprawy sprzętu/urządzenia, a także usunięcie szkód w uprzednio zlikwidowanych barierach.
• Wnioski składać do właściwych miejscowo oddziałów PFRON lub Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie
• O szczegóły należy pytać w urzędzie

PEŁNOPŁATNE ZWOLNIENIE Z PRACY DLA POSZKODOWANYCH DO 20 DNI – wynikające z Ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi (art. 7a ustawy):

• Zwolnienie dla osób pokrzywdzonych, tj. doznały szkody majątkowej, w tym nie mogły korzystać z mieszkania.
• Zwolnienie ma być w celu usuwania skutków powodzi w swoim mieniu lub mieniu osób spokrewnionych, a także wspólnie zamieszkujących i gospodarujących.
• Wniosek składa się do pracodawcy.
• Pracodawca ma obowiązek udzielić zwolnienia, chyba że szczególne potrzeby pracodawcy to uniemożliwiają – wtedy może w sposób uzasadniony odmówić.

ZASIŁEK OPIEKUŃCZY W PRZYPADKU ZAMKNIĘCIA ŻŁOBKA, PRZEDSZKOLA I SZKOŁY – wynikający z Ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi (art. 5e ustawy):

• Zasiłek przysługuje, jeśli w gminie dotkniętej powodzią zamknięto żłobek, klub dziecięcy, przedszkole, szkołę lub inną placówkę, albo niemożliwości opieki niani czy dziennego opiekuna – co powoduje konieczność osobistej opieki nad dzieckiem.
• Należy złożyć do ZUS oświadczenie z wieloma informacjami, które należy opatrzyć oświadczeniem o świadomości odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.
• O szczegóły należy pytać w ZUS.

Powódź 2024 – pomoc od pracodawcy

Świadczenia z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych

Zgodnie z art. 10 Ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi, pracownicy poszkodowani przez powódź mogą korzystać z świadczeń, które przewidziane są w Regulaminach ZFŚS obowiązujących u konkretnych pracodawców.

Świadczenia z Zakładowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych

Zgodnie z art. 12 ust. 2 Ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi niepełnosprawni pracownicy poszkodowani mogą zwrócić się do Pracodawcy o świadczenia, które przewidziane są w Regulaminach ZFRON obowiązujących u konkretnych pracodawców. Z funduszu rehabilitacji można przeznaczyć środki, na pomoc indywidualną dla osób niepełnosprawnych, przeznaczoną na usuwanie skutków powodzi dotyczących tych osób, w szczególności na zakup utraconego lub zniszczonego sprzętu rehabilitacyjnego, środków pomocniczych i przedmiotów ortopedycznych lub na ograniczenie barier technicznych i architektonicznych powstałych na skutek powodzi.

Urlop na żądanie – 8 zamiast 4 dni – wynikający z Ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi (art. 8a ustawy):

Pracodawca na żądanie pracownika zamieszkującego na terenie gminy lub miejscowości poszkodowanej jest zobowiązany udzielić do 8 dni urlopu wypoczynkowego w terminie wskazanym przez pracownika, najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu.

Urlop odbierany godzinowo – nie więcej niż 5 dni urlopu – wynikający z Ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi (art. 8b ustawy):

Pracodawca może udzielić pracownikowi zamieszkującemu na terenie gminy lub miejscowości poszkodowanej urlop wypoczynkowy w wymiarze godzinowym odpowiadającym części dobowego wymiaru pracy. Urlop ten może być udzielony nie dłużej niż w wymiarze 5 dni.

Obniżenie wymiaru czasu pracy – wynikające z Ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi (art. 8c ustawy):

Pracownik zamieszkujący na terenie gminy lub miejscowości poszkodowanej może złożyć pracodawcy wniosek o obniżenie wymiaru czasu. Wymiar pracy nie może być niższy niż połowa „etatu”. Wniosek powinien zostać złożony w formie papierowej lub elektronicznej.

Wniosek powinien zostać uwzględniony przez pracodawcę, ale może zostać w sposób umotywowany udzielona odmowa.

Ograniczenie nadgodzin i delegacji – wynikające z Ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi (art. 8d ustawy):

Pracodawca nie może bez polecić pracownikowi zamieszkującemu na terenie gminy lub miejscowości poszkodowanej, żeby pracował w godzinach nadliczbowych albo wysłać w delegację. Pracownik musi wyrazić zgodę na nadgodziny lub delegację. Zgoda nie jest konieczna w sytuacji prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii.

Zgoda będzie wymagana zawsze, jeśli zagrożone jest mienie, życie lub zdrowie pracownika lub osób wspólnie zamieszkujących w gospodarstwie domowym.

Urlop na żądanie – 4 dni dodatkowe dla wszystkich chcących usuwać szkody – wynikający z Ustawy z dnia 1 października 2024 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustaw (art. 70 ustawy):

W związku z powodzią z września 2024 r. każdy pracownik może żądać do 4 dni urlopu wypoczynkowego w celu usuwania skutków powodzi. Pracownik zgłasza żądanie najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu.