Sezonowy serwis urządzeń klimatyzacyjnych i wentylacyjnych – jakie obowiązki ma każdy właściciel? 

Cykliczny serwis wentylacji i klimatyzacji decyduje zarówno o komforcie i zdrowiu użytkowników, jak i o żywotności oraz energochłonności urządzeń. To, jak często powinny być przeprowadzane takie kontrole i jakie obowiązki należy przy tym spełnić określają przepisy. Precyzyjne wytyczne dotyczą każdego właściciela urządzenia z czynnikami chłodniczymi.  

Przepisy obejmujące zarówno przedsiębiorstwa, jak i osoby fizyczne mające jakąkolwiek styczność z urządzeniami zawierającymi czynniki chłodnicze (np. klimatyzatory, urządzenia chłodnicze, pompy ciepła) zawarte są w „Ustawie z dnia 15 maja 2015 r. o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych”. Potocznie bywa ona nazywana ustawą F-gazową. Regulacje obejmują podmioty korzystające z urządzeń, jak i producentów czy serwisantów. Ponadto serwisowania czy konserwacji urządzeń z układami chłodniczymi opartymi o takie czynniki mogą podejmować się wyłącznie jednostki posiadające certyfikat F-gaz dla przedsiębiorstwa. Certyfikat wydawany jest na 7 lat przez Urząd Dozoru Technicznego. Aby go otrzymać, należy m.in. posiadać odpowiednie zaplecze techniczne, logistyczne oraz wykwalifikowany personel. Osoby wykonujące kontrolę czy serwis urządzeń z układami chłodniczymi muszą bowiem posiadać certyfikat personalny F-gaz.  

Jakie urządzania muszą być zgłoszone w Centralnym Rejestrze Operatorów? 

Dodatkowo w celu ograniczenia emisji gazów cieplarnianych do atmosfery, wprowadzono bazę urządzeń zawierających czynniki chłodnicze, umożliwiającą ich ewidencję. Każdy operator urządzenia, czyli jego właściciel, obowiązany jest sprawować faktyczną kontrolę nad technicznym działaniem urządzenia. W tym zakresie musi np. wiedzieć, czy jego urządzenie powinno mieć założoną kartę w Centralnym Rejestrze Operatorów? Jak często powinien przeprowadzać kontrolę szczelności urządzeń? Zależy to przede wszystkim od rodzaju czynnika chłodniczego wykorzystanego w urządzeniu i jego współczynnika GWP (z ang. global warming potential), który w sposób ilościowy określa wpływ wykorzystywanej przez urządzenie substancji na efekt cieplarniany. Najczęściej taka konserwacja sezonowa wymagana jest dwukrotnie w ciągu roku. Wykonuje się ją po sezonie wiosenno-letnim (między wrześniem a listopadem) i jesienno-zimowym (między marcem a majem).  

– Jesteśmy w przededniu okresu, kiedy należałoby przeprowadzić konserwację urządzeń po sezonie jesienno-zimowym – mówi Krzysztof Szymański z Impel Synergies, firmy realizującej serwis klimatyzacji i wentylacji w placówkach klientów sieciowych (banki, telekomy, retail) oraz budynków użyteczności publicznej. I dodaje: Jednak nie każdy operator urządzeń, czyli np. zarządca budynków biurowych czy usługowych ma świadomość o ciążących na nim obowiązkach. Dla przykładu kartę w Centralnym Rejestrze Operatorów (CRO) należy założyć do 15 dni od dnia dostarczenia lub uruchomienia urządzenia. Za niewypełnienie takiego obowiązku mogą zostać nałożone kary finansowe. Karta powinna być cyklicznie uzupełniana, każdorazowa kontrola szczelności powinna być w niej skrupulatnie odnotowana, zwłaszcza jeśli doszło do jakichkolwiek nieszczelności. Na naprawę nieszczelnego układu właściciel ma zaledwie 15 dni. Gdy dochodzi do przedostania się czynnika chłodniczego do atmosfery, operator urządzenia musi wypełnić szereg formalności i wnieść z tego tytułu stosowną opłatę.  

Jak wygląda sezonowy serwis klimatyzacji? 

Podczas sezonowej kontroli wykonywany jest szereg czynności. Mają one na celu przede wszystkim: skontrolowanie stanu technicznego wszystkich systemów klimatyzacyjnych, sprawdzenie szczelności układów chłodniczych oraz ich czyszczenie. Odbywa się to w kilku kluczowych etapach: 

1. Kontrola szczelności instalacji chłodniczej – szczególnie istotne dla urządzeń zgłoszonych do CRO (wymagany certyfikat przedsiębiorstwa i personalny F-gaz). 
2. Dezynfekcja i odgrzybianie z użyciem środków chemicznych do tego przeznaczonych,
3. Czyszczenie skraplaczy, parowników i wentylatorów. 
4. Kontrola sprawności urządzenia we wszystkich trybach (sprawdzenie automatyki/sterowników), pomiar osiąganych przez układ chłodniczy temperatur, przegrzania czynnika chłodniczego, poboru prądu sprężarki.
5. Mycie filtrów wielorazowych, wymiana wkładów filtracyjnych.
6. Kontrola drożności układu skroplin. 
7. Sprawdzenie mechanicznych zamocowań, ciągłości izolacji.

Kosztowne konsekwencje zaniedbań  

Brak systematycznych przeglądów urządzeń z układami chłodniczymi lub wykonanie ich w sposób niepełny niesie za sobą szereg konsekwencji. Jeśli urządzenia są zarejestrowane w CRO, będą to oczywiście konsekwencje administracyjne w postaci kar finansowych. Jednak w pierwszej kolejności negatywne skutki braku profesjonalnej konserwacji urządzeń odczują użytkownicy. Oprócz nieprzyjemnego zapachu mogą się także pojawić problemy ze zdrowiem, m.in. infekcje górnych dróg oddechowych, bóle głowy i złe samopoczucie.

– Operator urządzeń, które nie są systematycznie serwisowane musi się także liczyć z problemami technicznymi. Najczęściej prowadzi to do coraz częstszych błędów, zmniejszenia wydajności, większego zużycia energii. A nawet poważnych uszkodzeń jak np. awarii sprężarki czy układów elektronicznych. To wiąże się ze znacznymi wydatkami na naprawę lub w skrajnym przypadku wymianę urządzenia – podkreśla ekspert z Impel Synergies. 

Przekazanie obowiązków doświadczonemu podmiotowi  

Aby nie dopuścić do wspomnianych zaniedbań, operatorzy urządzeń zawierających F-gazy mogą liczyć na wsparcie podmiotów zewnętrznych. Nawiązanie współpracy z firmą oferującą usługi związane z serwisem wszystkich urządzeń, pozwala przekazać większość obowiązków doświadczonym fachowcom.

– W ramach współpracy zapewniamy naszym klientom naprawę urządzeń w przypadku awarii, sezonowe konserwacje oraz pogotowie awaryjne. Pewność, że klient może liczyć na natychmiastową pomoc w przypadku awarii urządzenia np. w upalny dzień, daje duże poczucie komfortu. Co więcej, właściciele urządzeń zarejestrowanych w CRO mogą także scedować na nas obowiązki zapisane w ustawie  – podkreśla Krzysztof Szymański z Impel Synergies. Przy wyborze firmy usługowej należy sprawdzić, czy posiada ona autoryzację producenta naszych urządzeń, co jest kluczowe dla utrzymania ciągłości gwarancji.